چهره‌ی جامعه‌ی کوچک نشر را با سرقت‌های ادبی خدشه‌دار نکنیم/ ناشران امانت‌دار خوبی باشند
به گزارش رهام خبر نقل از خبرآنلاین، در این مسیر، گاهی کج‌تابی‌های رفتاری همچون سرقت‌های ادبی و پژوهشی موجب می‌شود علاوه بر ایجاد مشکلات حقوقی و معنوی برای نویسنده و ناشر، اعتبار این عرصه‌ی شریف از فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی نیز زیر سوال برود و اعتماد مخاطب را نسبت به صنعت نشر زیر سوال ببرد.
«ابوالهول جنایت» یا «پرتره یک آدمکش»؟
یکی از تازه‌ترین شائبه‌ی سرقت‌های ادبی و پژوهشی ایجادشده در چند وقت اخیر، درباره‌ی پژوهش و کتابی با عنوان «ابوالهول جنایت» است این کتاب نوشته‌ی فهیمه نظری است و توسط انتشارات «لوح فکر» منتشر شده. نویسنده پژوهشی درباره‌ی علی‌اصغر بروجردی معروف به «اصغر قاتل» انجام داده که او را نخستین قاتل زنجیره‌ای ایران مدرن می‌دانند؛ قاتلی که بعد از «ارتکاب عمل شنیع» با پسران نوجوان آنان را با فجیع‌ترین حالت ممکن به قتل می‌رساند. اصغر قاتل در نهایت در تیرماه ۱۳۱۳ به دار مجازات آویخته شد. فهیمه نظری در این پژوهش جزئیات پرونده‌ی این قاتل زنجیره‌ای را شرح داده است.
اما آغاز بحث سرقت ایده «ابوالهول جنایات» از آن‌جا کلید خورد که اخیرا نویسنده‌ی آن متوجه می‌شود «م.ی.خ» که برای نخستین بار پیشنهاد انتشار این کتاب را به او در نشر چشمه داده بود اکنون که چند ماهی است به انتشارات ثالث رفته کتاب دیگری با عنوان «پرتره یک آدمکش» را با همان سوژه و طرح جلدی مشابه! با نام نویسنده‌ای دیگر و بدون اشاره به کتابِ «ابوالهول جنایات» در این نشر منتشر کرده است.
طبق نوشته‌ی فهیمه نظری در اعتراض به سرقت کتابش که در فضای مجازی منتشر کرده است، در ابتدا «م.ی.خ» دبیر ادبیات نشر چشمه که گزارش مفصل او را درباره‌ی اصغر قاتل در پایگاه خبری انتخاب دیده بوده، به او پیشنهاد داده که این گزارش را به صورت ناداستان برای انتشارات مزبور بنویسد. نظری پس از پنج ماه کار پژوهشی فصل‌هایی از کتاب را طبق وعده نزد شخص یادشده می‌برد اما نوشته‌هایش رد، و انتشار این گزارش با انتشارات یادشده منتفی می‌شود و نویسنده سرانجام با نشر لوح فکر برای انتشار کتاب با عنوان ابوالهول جنابات به توافق می‌رسد. نهایتا این کتاب در اردیبهشت ۱۴۰۲، سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران عرضه می‌شود و اکنون به چاپ دوم نیز رسیده است.
در پی اعتراض‌نامه‌ی نظری، نشر ثالث جوابیه‌ای با امضای دبیر تحریریه‌ی خود داده که بخش‌هایی از آن به این شرح است: «ماجراهای عمومی مانند سرگذشت شخصیت‌های تاریخی از منظر مختلف و گوناگون قابل روایت و بررسی است و شباهت طرح جلد به دلیل یکسان بودن عکس‌ها به موقعیت تاریخی سوژه بازمی‌گردد و از اصغر قاتل عکس‌های معدودی وجود دارد…»
مدیر انتشارات لوح فکر: ناشران امانت‌دار خوبی نباشند فضای فرهنگی آلوده می‌شود
خبرآنلاین برای بررسی ابعاد مختلف موضوع «سرقت ادبی و پژوهشی» در گفت‌وگو با مدیر انتشارات «لوح فکر» ناشر «ابوالهول جنایات» که در زمینه‌ی انتشار کتاب‌هایی در حوزه ادبیات، تاریخ و مدیریت فعالیت می‌کند؛ درباره‌ی پیامدهای این موضوع پرسید. او با اشاره به این مطلب که ناشران امانت‌دار مولفان و مترجمان در حوزه‌های مختلف هستند؛ گفت: «اگر این امانت‌داری به‌درستی انجام نشود، فضای فرهنگی آلوده می‌شود.»
علیرضا خدادوست مدیر انتشارات «لوح فکر» با بیان این مطلب، درباره‌ی سرقت ادبی و پژوهشی که در فضای فرهنگی و برخی ناشران وجود دارد؛ گفت: متاسفانه سرقت‌های ادبی و پژوهشی در حوزه‌های مختلف صورت می‌گیرد که راه‌حل‌های قانونی صریحی هم برای پیگیری حق مولف وجود دارد و بنا بر نظر کارشناس در مواردی رای به نفع مولف اول داده شده است، اما آن‌چه فضای فرهنگی به‌خصوص نشر را نا امن می‌کند، اعتمادی است که بین ناشر و مولف یا مترجم و پژوهشگر وجود دارد که متاسفانه با سرقت‌های ادبی و پژوهشی این اعتماد از سوی نویسنده نسبت به ناشر کم‌رنگ و خدشه‌دار می‌شود.
وی ادامه داد: در واقع سرقت‌های ادبی موجب می‌شود، نویسندگان اعتمادی برای قرار دادن ایده و پژوهش‌های خود به ناشران نداشته باشند. این در حالی است که مولفان، محققان و مترجمان جزو سرمایه‌های فرهنگی به‌خصوص ناشران به شمار می‌روند.
خدادوست اظهار داشت: بنابراین اعتماد بین ناشر و مولف حرف اول را می‌زند. در یک مورد که اخیرا با آن مواجه بودم و در فضای نشر کتاب هم پیچید، انتشار یک موضوع پژوهشی به فاصله‌ی یک سال توسط دو ناشر بود که این موضوع نشان می‌دهد در حوزه‌ی یافتن سوژه‌ی تحقیقاتی و تبدیل آن به کتاب ضعف وجود دارد؛ وگرنه چطور می‌شود که در عرض تنها یک سال یک ایده تکرار شود؟!
این ناشر کتاب در حوزه‌ی ادبیات، تاریخ و مدیریت با بیان این مطلب که سرقت‌هایی از این دست انگیزه‌ی نویسنده را برای انتخاب سوژه‌های بکر و کار بر روی آن‌ها کم می‌کند؛ گفت: یک نویسنده، پژوهشگر در طول مدت تحقیق و نگارش خود هیچ حق تالیفی دریافت نمی‌کند و تنها بعد از معرفی کار به ناشر و چاپ کتاب حق‌التحریر دریافت می‌کند. اگر مسائلی از این دست پیش آید انگیزه‌ی نویسنده برای ماندن در فضای فرهنگی کم می‌شود؛ با این شرایط هیات تحریره‌ی انتشارات باید با بالا بردن دقت در انتخاب سوژه‌ها برای ایجاد و تقویت انگیزه‌ی مولفان تلاش کنند.
۵۷۵۷
