دلیل واقعی تشدید فشار آمریکا بر کاراکاس چیست؟
به گزارش رهام خبر به نقل از مؤسسه مطالعات بینالمللی انرژی، در حالی که حضور نظامی ایالات متحده در دریای کارائیب بهرغم اتخاذ مواضع متناقض از سوی مقامهای واشنگتن از احتمال حمله به ونزوئلا، در حال تشدید است، برخی تحلیلگران بر این عقیده هستند که تجمیع حدود ۳۰ درصد داراییهای نظامی آمریکا در این منطقه، بدون وجود برنامه مداخله نظامی دور از انتظار است.
اما در شرایط کنونی، پرسش کلیدی بازار نفت این است؛ آیا تشدید تنشهای ژئوپلیتیکی بین واشنگتن و کاراکاس میتواند بار دیگر این کشور را که روزگاری یکی از غولهای نفتی جهان بود، به کانون بیثباتی قیمتهای جهانی نفت تبدیل کند؟
تولید نفت ونزوئلا در دو دهه گذشته به دلیل بیثباتی سیاسی و تحریمهای فلجکننده آمریکا، از ۳ میلیون بشکه در روز به حدود ۱.۲ میلیون بشکه رسیده است؛ تحریمها نهتنها دسترسی ونزوئلا به بازار اصلی صادراتی گذشته خود را قطع کرده، بلکه با ممانعت از سرمایهگذاری شرکتهای بینالمللی، محدود کردن دسترسی به فناوری و اجبار به فروش نفت با تخفیفهای بالا، روند فرسایش زیرساختهای نفتی این کشور را تسریع کرده است.
اما با این حال تحلیلگران حوزه انرژی معتقدند هرگونه تشدید درگیری میان این دو کشور میتواند پیامدهای قابل توجهی در بازار جهانی انرژی داشته باشد. این نگرانیها در شرایطی مطرح میشود که ونزوئلا نشانههایی از احیای محدود تولید خود را با تکیه بر همکاری با شرکتهای شرقی (بهویژه چینی) نشان میدهد.
حمله به ونزوئلا، تهدید امنیت انرژی چین
آمارها حاکی از آن است که صادرات نفت خام ونزوئلا در سپتامبر ۲۰۲۵ به بیش از یک میلیون بشکه در روز رسیده که بالاترین سطح از سال ۲۰۲۰ محسوب میشود. نکته حائز اهمیت در این آمار، تغییر مسیر جریان صادراتی است، بهطوری که حدود ۹۵ درصد از نفت صادراتی این کشور بهطور مستقیم به خریداران چینی (تیپاتها) روانه میشود. این تغییر الگو، ونزوئلا را بهطور فزایندهای در مدار اقتصادی و امنیتی چین قرار داده است.
به نظر میرسد ابعاد این تنش فراتر از یک نزاع دوجانبه ساده است. کارشناسان بر این باورند که یکی از دلایل اصلی فشار فزاینده دولت ترامپ به ونزوئلا، بازنگری امنیتی واشنگتن در قبال گسترش نفوذ چین در نیمکره غربی است؛ مسئلهای که پیش از این در رابطه با پاناما نیز بروز یافته بود. در همین راستا، تمام مجوزهای اعطاشده قبلی آمریکا به شرکتهایی مانند «شورون» برای فعالیت در ونزوئلا نیز لغو شده است.
با فرض تداوم وضع فعلی و عدم وقوع حمله نظامی، پیشبینی میشود تولید نفت ونزوئلا تا پایان سال ۲۰۲۵ در سطح فعلی (حدود ۱.۲ میلیون بشکه در روز) تثبیت شود، اما در سناریوی وقوع درگیری نظامی، تحلیلهای کارشناسی نشان میدهد فضای بازار نفت جهانی میتواند به سمت فرصتهای راهبردی جدیدی متمایل باشد.
ایران و روسیه برای چین حیاتیتر میشوند
کاهش عرضه نفت تحریمی ونزوئلا به خریداران چینی در چنین شرایطی، میتواند فضای چانهزنی را برای سایر بازیگران گستردهتر کند تا سهم بیشتری از این بازار بهدست آورند. از سوی دیگر، احتمالاً هرگونه اقدام نظامی آمریکا با ملاحظه جلوگیری از آسیب زیرساختی به صنعت نفت ونزوئلا انجام میشود. اگر چنین اقدامی به بازگشت جریان نفت ونزوئلا به سمت خریداران آمریکایی منجر شود، رقابت عرضهکنندگان خاورمیانهای در بازار ایالات متحده تشدید میشود و نیاز آنان برای یافتن مقاصد جایگزین در شرق آسیا پررنگتر میشود.
در این میان، بیثباتی بیشتر ونزوئلا و ناامنتر شدن آن برای سرمایهگذاری چین، میتواند اهمیت راهبردی کشورهای نفتی خارج از مدار نفوذ غرب، ازجمله ایران را در چشمانداز امنیت انرژی چین بهشدت افزایش دهد. با این حال بهرهبرداری از این فرصت راهبردی مستلزم عقد توافقهایی در بالاترین سطوح حاکمیتی بین طرفین است.
در شرایط کنونی، بازار نفت جهانی چشم به تحرکات نظامی در کارائیب دوخته و تأثیر آن را بر جریان نفت تحریمی ونزوئلا و به تبع آن، نقشآفرینی بازیگرانی مانند چین، روسیه و ایران بهدقت رصد میکند.
